Excel "Performans" Masterclass (Bölüm 1) Dosyanızı Şişiren 10 Gizli Problem ve Köklü Çözümler
Yayınlanma Tarihi: 30 November 2025
Selam!
Excel dosyalarının açılış ve kaydetme sürelerinin uzaması, dakikaların bekleme ile geçmesi, sadece zaman kaybı değil, aynı zamanda sıkıcı da. Çoğu zaman sorunun kaynağı karmaşık formüller veya veri miktarında aranır, ama bazen gizli kalıntılar da bu soruna yol açabilir.
Bu Masterclass serisinin ilk yazısında, dosyanı şişiren ve yavaşlatan 10 problemi kökünden çözerek, gereksiz beklemeleri olabildiğince bitirmek ve iş akışını hızlandırmayı göreceksin.
Haydi Başlayalım
Gereksiz Kullanılan Binlerce Boş Hücre (Last Cell Problem)
Excel bazen, yanlışlıkla yaptığın bir biçimlendirme veya giriş nedeniyle çok uzaktaki bir hücreyi (örneğin X:50000) "kullanılmış" olarak kaydeder. Dosya, A1'den o uzak noktaya kadarki tüm boş alanın bilgilerini tutmaya çalışır. Ben genellikle ortak alanda kullanılan dosyalarda rastladım bu probleme. Neyse ki çözümümüz var.
Çözüm Yöntemi:
- Klavyeden Ctrl + End tuşlarına basarak Excel'in son olarak algıladığı hücreyi bul.
- Bu hücreden başlayarak tablonun altına ve sağına doğru uzanan tüm boş satırları ve sütunları seç.
- Satırları silmek için Ctrl + - (eksi), sütunları silmek için aynı kısayolu kullan.(Ya da sütunlara ve satırlara sağ tıklayarak Sil de)
- Dosyayı hemen Kaydet ve tekrar açıp Ctrl + End ile kontrol et.
Burada, yalnızca içeriği silen Delete tuşunu kullanmak yerine, satırın/sütunun Excel kaydından tamamen çıkması için Ctrl + - kısayolunu kullan.
Biçimlendirme Patlaması (Format Explosion)
Farkında olmadan tüm sütunlara, hatta tüm sayfaya uygulanan kenarlıklar, renkler veya sadece kalın/italik font ayarları bile binlerce gereksiz biçimlendirme kaydına neden olur.
Çözüm Yöntemi:
- Sadece verinin olduğu aralığı seç ve Giriş sekmesi > Temizle > Biçimleri Temizle yolunu izle.
Dikkat! Sayfanda gerçekten ihtiyacın olan biçimlendirmeler varsa, sadece boş veya şüpheli aralıkları seçip temizle. Bu temizlik, dosyanın boyutunu anında %20-30 oranında düşürebilir.
Aşırı Koşullu Biçimlendirme ve Veri Doğrulama Yükü
Birden fazla kuralın aynı aralıkta üst üste binmesi veya yüz binlerce hücreye ayrı ayrı uygulanan veri doğrulama kuralı, Excel'in işlemci yükünü katlar.
Çözüm Yöntemi:
- Koşullu Biçimlendirme > Kuralları Yönet menüsüne git.
- Kullanılmayan veya birleştirilebilecek kuralları (Örn: Hem Kırmızı hem Turuncu aynı şartı kontrol ediyorsa) azalt.
- Kuralları sadece gerçekten ihtiyacın olan küçük aralıklara uygula.
- Dolayısıyla, her hücrenin 5 farklı kurala göre kontrol edilmesi engellenir.
Devasa Resimler ve Bir Sürü Şekiller
Sunumlardan, internetten veya telefondan gelen yüksek çözünürlüklü (yüksek DPI'lı) görsellerin doğrudan Excel'e yapıştırılması, dosyayı MB'larca büyütür. Bu durum, özellikle çok fazla logo, ekran görüntüsü veya fotoğraf kullanılan raporlarda görülür.
Çözüm Yöntemi:
- Resmi seç, yukarıda açılan Resim Biçimi sekmesine git ve Resmi Sıkıştır (Compress Pictures) seçeneğini kullan. Hedef olarak E-posta (96 ppi) veya Web (150 ppi) gibi düşük çözünürlük ayarlarını seç.
“Dosya boyutunu küçültmek için resimleri sıkıştır” kısmına ek olarak “resimleri dış bağlantı olarak eklemek” yöntemini de kısaca değinebilirsin.
Silinmiş Ama Bellekte Kalan Adlar (Name Manager)
Bu, dosya şişkinliğinin en sinsi nedeni. Sildiğin sayfalar veya aralıklar hala Ad Yöneticisi'nde (Formüller sekmesi) #REF! hatasıyla kalabilir ve bu kalıntılar dosya boyutunu ciddi şekilde artırır.
Çözüm Yöntemi:
- Formüller sekmesi > Ad Yöneticisi'ne tıkla.
- Listeyi incele. #REF! hatası veren (referansı silinmiş) tüm adları seç ve Sil butonuna bas.
Bu temizlik işlemi, dosyanın açılışta gereksiz yere bellekte yer tutmasını engeller ve performans yolunda önemli bir adım atmanı sağlar.
Kırık ve Eski Harici Bağlantılar
Başka dosyalara (Word, Excel) yapılan ama artık yerinde olmayan (Bulunamıyor veya #REF hatası veren) bağlantılar, Excel'in her açılışta o kaynakları aramasını zorlar, boşu boşuna vakit kayvbettirir.
Çözüm Yöntemi:
- Veri sekmesi > Bağlantıları Düzenle (Edit Links) menüsüne git. Kırık bağlantıları seç ve Bağlantıyı Kes (Break Link) butonuna tıkla.
Çok Fazla Sayfa (Worksheet Overload)
10-20 sayfa sorun değilken, 50'den fazla sayfanın tek bir dosyada tutulması, Excel'in RAM (bellek) yönetimini zorlar.
Çözüm Yöntemi:
- Kullanılmayan veya sadece arşiv amaçlı “aman bu yedekte bur da bulunsun” dediğin sayfaları sil. (Zor biliyorum ama, yapacak bir şey yok)
- İlle de kalsın diyorsan, arşivlemek istediğin sayfaları, ana dosyanın boyutunu düşürmek için ayrı bir "Arşiv Dosyası" na taşı.
Pivotlarda Gereksiz Hesaplanmış Alanlar
Pivot tablolarda kullanılan her hesaplanmış alan (Calculated Field), Excel'in veriyi döndürürken her defasında bu ek hesaplamayı yapmasını gerektirir.
Çözüm Yöntemi:
- Mümkünse hesaplamaları Pivot tabloya kaynak olan kaynak veride (örneğin tablo sütunu olarak) yap. Bu, Pivotun hesaplama yükünü azaltarak hızını artırır.
Pivot Üzerinde Filtrelenen Ama Silinmeyen Eski Veriler
Pivot tablolar, standart ayarlarıyla kaynak verinin bir kopyasını önbellekte tutar. Kaynak veride bazı satırlar silinse bile, Pivot tablonun önbelleğinde bu eski verilere ait bilgiler kalmaya devam edebilir ve bu durum dosya boyutunun gereksiz şekilde büyümesine yol açar.
Çözüm Yöntemi:
- Pivot tabloyu seç.
- Pivot Tablo Çözümle sekmesi > Seçenekler (Options) veya Ayarlar (Settings).
- Veri sekmesinde "Kaynak verilerden silinen öğeleri sakla" (Retain items deleted from the data source) ayarını Yok (None) olarak değiştir.
- Pivot'u yenile.
Eski Uyumluluk Modu (.xls) Kullanmak
97–2003 formatı (.xls), hem satır/sütun sınırlandırmalarına sahip hem de .xlsx'in sunduğu ZIP tabanlı gelişmiş sıkıştırma teknolojisine sahip değil.
Çözüm Yöntemi:
- Dosyayı aç ve Dosya > Farklı Kaydet diyerek uzantısını mutlaka .xlsx olarak seç. Dosya boyutunun %50'ye varan oranlarda çat diye küçüldüğünü göreceksin!
Bu 10 maddeyi uyguladığında, Excel dosyalarının açılış, kaydetme ve çalışma hızının ne kadar arttığına sende şaşıracaksın. Gereksiz beklemeleri ve donmaları tamamen yok edemesek bile bu önlemler ile en aza indiririz.
ETİKETLER:
Benzer Yazılar
0 Yorum
Bu yazıya henüz yorum yapılmamış.