Dinamik Dizilerle Dinamik Grafikler: Verileriniz Büyüdükçe Grafiğiniz de Büyüsün!

Selam!

Excel'de veri görselleştirme, iş süreçlerinin can damarı. Ancak değişken uzunluktaki bir veri setini grafiğe dökmeye çalıştığında, veri eklendikçe veya silindikçe grafiğin manuel olarak güncellenmesi gerektiği gerçeği de ortada. Bu noktada, Excel'in modern yüzü olan Dinamik Diziler imdadına yetişiyor.

Dinamik Diziler, özellikle Microsoft 365 ve Excel 2021 kullanıcıları için, veri analizini ve raporlamayı kökten değiştiren bir özellik. Konu, dinamik grafikler olduğunda ise adeta bir "taşla iki kuş vurmak" durumu haline geliyor.

Dinamik Diziler Ne İşe Yarar?

Dinamik Diziler, bir formülün tek bir hücreye yazılmasına rağmen, sonucunun birden fazla bitişik hücreye (bir dizi halinde) otomatik olarak "taşması" (spilling) esasına dayanıyor. Artık Ctrl+Shift+Enter (CSE) gibi karmaşık tuş kombinasyonlarına gerek kalmadan, tek bir formülle bir hücre aralığını doldurabiliyoruz.

Peki Avantajları Neler?

Dinamik Grafiğin bu Konuyla Bağlantısı Nedir?

 Dinamik bir grafik oluşturmanın temel prensibi, grafiğin veri kaynağını, dinamik dizi formülünün çıktısına bağlamak. Excel, normalde taşan (spill) aralıkları doğrudan grafiğe bağlamaya izin vermiyor, ancak bu sorunu bir "Ad Tanımlama" (Named Range) ile aşabiliyoruz.

İşte adım adım uygulama süreci:

1. Veriyi Dinamik Hale Getir

Öncelikle, grafiğinde kullanacağın veriyi filtrelemek veya sıralamak için yeni dinamik dizi fonksiyonlarından birini kullan. Aşağıda en sık kullanılan fonksiyonları bir listesi var:

• FİLTRE (FILTER): Belirli koşullara uyan veriyi seçer. (Örn: Sadece belirli bir aya ait satışlar) FİLTRE
• SIRALA (SORT): Veriyi istediğiniz kritere göre sıralar. SIRALA
• BENZERSİZ (UNIQUE): Tekrarsız listeler oluşturur. BENZERSİZ

Örnek Formül: Bir satış tablon var ve sadece geliri 1000 TL'den yüksek olan verileri grafikte görmek istiyorsun, boş bir alana ana hücreye şu formülü gir:

=FİLTRE (Veri_Aralığı;Gelir_Sütunu > 1000; "Yok")

Bu formülün çıktısı, bir veri aralığına taşar. Bu taşan aralığın başladığı hücreyi (formülü yazdığın hücreyi) not al. Örneğin, G2 hücresi olsun.

2. Ad Tanımlaması Yap (Sihirli Adım Burası!)

Grafiğinin veri kaynağını otomatik olarak güncel tutacak anahtar.

(Bu diyez işareti (#) Excel'e, bu hücreden başlayarak tüm taşan aralığı referans almasını söyler. Bu sayede, dizi büyüyüp küçüldükçe ad tanımlaması da otomatik olarak güncellenir.)

 Grafiğin kategori etiketleri (X ekseni) için de aynı yöntemi kullanarak ikinci bir ad tanımlaması yapmayı unutma. (Örn: Grafik_Etiketleri)

3. Grafiği Oluştur ve Veri Kaynağını Bağla

1. Veri kaynağından herhangi bir hücreyi seçerek klasik yöntemle bir grafik ekle.
2. Grafiğe sağ tıkla ve Veri Seç'e gir.
3. Seriyi (çizgiler veya çubuklar) seç ve Düzenle'ye tıkla.
4. Seri değerleri alanına, daha önce tanımladığın veri adını kullan. Başvuruyu şu formatta yap:

='Satışlar.xlsx'!Grafik_Verisi

Not: Eğer çalışma kitabı adını eklemezsen ve sadece tek bir sayfa kullanıyorsan, =Sayfa1!Grafik_Verisi de kullanılabilir.

5. Yatay Kategori Ekseni Etiketleri için de aynı şekilde etiketler için tanımladığın adı kullan:

='Satışlar.xlsx'!Grafik_Etiketleri

Tebrikler!

Artık dinamik bir grafiğin var. Kaynak verilerinde bir değişiklik yaptığında veya filtreleme koşullarını değiştirdiğinde, Dinamik Dizi Formülü anında yeniden hesaplanır, Ad Tanımlaması otomatik olarak yeni aralığa ayarlanır ve sonuç olarak Grafiğin de anında güncellenir.

Kimler Uygulayabilir? Neler Gerekli?

Bu özelliği kullanmak için en önemli gereklilik, Excel sürümünün Dinamik Dizi fonksiyonlarını desteklemesi: Microsoft 365 (eski adıyla Office 365) aboneliğinin olması veya Excel 2021 sürümüne sahip olman gerekir. Çünkü, FİLTRE, SIRALA, BENZERSİZ gibi yeni fonksiyonlar bu sürümlerde mevcut.

Eğer hala eski Excel sürümlerini kullanıyorsan, dinamik grafikler için KAYDIR (OFFSET) gibi daha karmaşık ve eski tip formülleri kullanmaya devam etmen gerekecek. 🤷‍♂️

Sonuç olarak, Dinamik Dizilerle oluşturulan bu dinamik grafikler, raporlama ve dashboard'larda kullanıcı etkileşimini artırarak, veriyi daha hızlı ve doğru anlamanı sağlayacak. Artık veri analizinde zamanını manuel güncellemelere değil, asıl işine ayırabilirsin!

Daha Detaylı İncelemek İsteyenler için Kaynaklar: 

• Microsoft Destek, Dinamik dizi formülleri ve taşan dizi davranışı, - Link
• Financial Modelling Handbook, How to create a dynamic chart in Excel using Dynamic Arrays, - Link
• TheSpreadsheetGuru, Dynamic Array Formula Spill Ranges With Charts, - Link